Film z Witkacym w 2017 roku!

Hélène Peltier była żoną wybitnego polskiego rzeźbiarza formisty, Augusta hr. Zamoyskiego. 
Po śmierci męża zachowała  jego archiwum. Ludwik Flaszen i Andrzej Wat, syn poety poprosili ją o przekazanie pamiątkowych zbiorów do Polski. 

W skrzyniach z prywatnymi dokumentami Zamoyskiego odnaleziono między innymi 110 taśm z niepublikowanymi filmami. Obrazy są czarno-białe i nieme. 
Zostały nakręcone przez rzeźbiarza na amatorskiej kamerze Pathe 9,5 mm. Zbiór, wraz z resztą archiwaliów, trafił w 2007 roku do warszawskiego Muzeum Literatury. 

Na rewelacyjne klisze natrafiono w trakcie prac inwentaryzacyjnych. Na pierwszych oglądanych taśmach występuje Stanisław Ignacy Witkiewicz, jego żona Jadwiga i osoby z bliskiego kręgu przyjaciół Zamoyskiego. 
Jest także taśma, na której uwieczniony jest Marc Chagall.  Filmy pochodzą z lat trzydziestych XX wieku. 
Film z Witkacym trwa 5 minut i będzie prezentowany  w Muzeum Literatury w 2017 roku.

Piotr Kłoczowski opowiada nam o odnalezionych zbiorach filmowych Augusta Zamojskiego. 
Wśród unikatowych nagrań znajdują się fragmenty z udziałem Stanisława Ignacego Witkiewicza. 

Źródła:
W rolach głównych: Stanisław Witkiewicz i Marc Chagall
20 październik 2015 | Konrad Bielecki

Fotografie z Wystawy Fotograficznej "Nineczka i Witkacy" w Muzeum Kulczyckich w Zakopanem.

Pamiątki z Teatru Witkacego

Teatr Witkacego to dla mnie specjalne miejsce na mapie literackiej ale też na mapie mojego serca.

Dzięki Teatrowi i my jesteśmy inni, ważniejsi w sensie człowieczym, wspólnie trudzimy się nad ludzkim losem w życiu, w przedstawieniach - razem, a to najważniejsze.

 W galerii teatru zawsze odbywają się wernisaże, które przez lata zgromadziły nazwiska najlepszych polskich twórców. Teatr gościł najwybitniejszych muzyków polskich i zagranicznych.

To oni zachęcili mnie do wielu książek i znaleźli mi tematy i autorów do czytania.

Cummings, Marquez, Gelderode, Marlowe to tylko niektóre nazwiska autorów, po których ksiażki sięgnęłam po powrocie z zakopiańskich wakacji.

Według Witkacego sztuka jest ostatnim bastionem uczuć metafizycznych i tylko ona daje ocalenie, pomaga nam odpowiedzieć na pytania kim jesteśmy i jacy chcemy być. Uwierzyłam Teatrowi i Andrzejowi Dziukowi,  że nie ma na co czekać, teraz są moje czasy.

A nasze życie jest przeznaczone na zgubę lub ocalenie. Od nas zależy co wybierzemy.

"Coraz trudniej żyć a umrzeć strach"

Listy Jana Lechonia i Zofii i Rafała Malczewskich - to 58 tekstów. Listy Malczewkich pochodzą z archiwum Lechonia w Polskim Instytucie Naukowym w Ameryce z siedzibą w Nowym Jorku.

Rafał Malczewski pisze o wspaniałej przyjaźni z Lechoniem:
" Zaczęły przychodzić listy Lechonia zachęcające do pisania. To, że dziś z coraz większą pasją pisze, jemu zawdzięczam...Był dobry, listy jego były pełne serca i troski, humoru, często błyskał w nim cynizm ożywczy jak zimny tusz. Wiedział, że w dużej mierze przyczynił się do uratowania mnie.

Czasem spoza zasłony pogodnego zabiegu psychicznego ukazywało si oblicze poety ciemne i tajemnicze..
Śmierć miał straszną. Wszystko, czym mnie ratował okazało się pustym dźwiękiem. Tak jakby pisząc do  mnie pozbawił się żywotnej treści. 
Myśli rozsypały się w proch, bezsilne, umarłe. Gdy losy niosły mu zagładę, nie miały litości nad człowiekiem, tak bardzo kochającym życie w każdym objawie. Bał się śmierci i tak bardzo jej nie chciał.
A przecież wyszedł jej naprzeciw..."

Promień słońca

Tadeusz Makowski to mistrz wyczarowywania nastroju na swoich obrazach.

Jerzy Ficowski napisał wspaniały zbiorek "Z makowskich bajek" - są one świetną i wzruszającą ilustracją obrazów Tadeusza Makowskiego.


Promień słońca

W ciemnej izbie, 
w krzywej komorze
krzywy senek przyśnił się głodom
i z motyką
na słonce poszedł.
Przyniósł stamtąd
złotą skibkę do dom.



I już muchy
na organkach graja,
noc się kuli
jak mysz pod miotłą.
A co sny po kątach spłatają,
to się zaraz wszystko rozplotło.

W ciemnej izbie,
W krzywej komorze
usiadł promyk 
jak kokosz na grzędzie.

To dzień jedno oko otworzył.
Zaraz zamknie.
I znów nas nie będzie.

Miłość

Miłość to znaczy popatrzeć na siebie,
Tak jak się patrzy na obce nam rzeczy,
Bo jesteś tylko jedną z rzeczy wielu.
A kto tak patrzy, choć sam o tym nie wie,
Ze zmartwień różnych swoje serce leczy,
Ptak mu i drzewo mówią: przyjacielu.


Wtedy i siebie, i rzeczy chce użyć,
Żeby stanęły w wypełnienia łunie.
To nic, że czasem nie wie, czemu służyć:
Nie ten najlepiej służy, kto rozumie.

                              Czesław Miłosz

Poezje wybrane/Selected Poems (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996) 

Mówię do ciebie

Posłowie

II

Tracę już pamięć o tym, gdzie i o jakiej porze
rozegrało się takie czy inne zdarzenie.
Wczoraj? Kilka dni temu? W wodzie?
W powietrzu? W parku? Ze mną czy beze mnie?

A i samo zdarzenie - powiedzmy eksplozja,
babski fałsz, rozruch pieca, powódź, zakrzep w żyle -
nic nie pamięta i nigdy nie pozna
ani mnie, ani innych, którzy je przeżyli.

III

Znaczy to najwidoczniej, ze za pan brat jestem
z życiem. Że również ja stanowię teraz
włókno tkaniny, która swym szarym szelestem
odbarwia skórę, kiedy o nią się ociera.

IV

Dotknij mnie - pod palcami poczujesz rzep uschły,
wilgoć wieczoru lub poranku, tętno
kamieniołomu miasta, oddech stepowej pustki,
tych którzy już nie żyją, lecz których pamiętam.

Dotknij mnie - a poczujesz pod czubkami palców
wszystko to, co istnieje poza mną, beze mnie,
co nie wierzy mnie, mojej twarzy, memu paltu,
wpisując nas w swój bilans zawsze po stronie ujemnej.

V

Mówię do ciebie - i nie moja wina,
jeśli nie słychać. Gdy kurz dni przytępi
wzrok, na strunach głosowych osiadac zaczyna.
Cóż, lepszy głos matowy niż natrętny.

T- aby lepiej słyszeć kukury - ku, tik - tak,
igłę, co w sercu płyty wydrapuje dziurę.
To abyś się nie spostrzegł, gdy zamilknę - jak
nie powiedział wilkowi Czerwony Kapturek.



Josif Brodski
tłum. Stanisław Barańczak



Fotografia Brodskiego ze strony
http://hiperboreja.blogspot.com/search/label/Andrej%20Platonov

Wiolinowe nuty

Krokusy wyskakują z ziemi

jak wiolinowe nuty,

a panny się chylą nad niemi

i z nut układają bukiet.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska

Z wichrów wiejących ponad Atlantykiem

Seamus Heaney

Podana nuta

Na wysuniętej najdalej na zachód

wyspie Blasket wysłyszał ten śpiew z głębi mroku, 
kiedy nocował w domku z niespojonych głazów.

Inni, ci wszyscy, co byli tam po nim, 
także słyszeli dziwne dźwięki, 
brzmienia niesione wiatrem, głuszone przez sztormy,

ale nie mogli w tym wykryć melodii. 
On winił za to ich słuch i brak praktyki,
paluchy umiejące jedynie rzępolić –

bo zaszedł wtedy dalej, wędrując przez wyspę, 
i przyniósł stamtąd ze sobą to wszystko, 
czym dom pulsuje teraz jak nabrzmiałe skrzypce.

Czy więc nazywa to, czy nie, muzyką duchów, 
to dla mnie nieważne. 
Wiem: wziął to z wichrów wiejących ponad Atlantykiem.

On jednak twierdzi, że znikąd. Zawiesza 
Smyczek nad struną, z powagą zaczyna 
Przekład muzycznej frazy na składnię powietrza.

Josif Brodski - Tam tylko byłem ...

Tam tylko byłem, czego
ty dotykałaś dłonią,
nad czym w noc głuchą, wronią
pochylałaś się, strzegąc.

Tam tylko byłem, co
rozróżniałaś tam, w dole:
w licach zatartych, w czole
rysy nawykła ciąć.

Tyś to trącała przecież
zmysł, by drżał, by nie usnął,
mnie małżowinę uszną 
lepiąc w gorącym szepcie.

Tyś to w wilgotną głąb
krtani, w łuki podniebień,
kiedy wzywałem ciebie,
giętki wkładała głos.

Ślepy byłem, lecz szłaś -
przesłonięta i jawna -
wzrok wszczepiając mi z nagła.
Tak zostawia się ślad.

I tak światy się stwarza,
a stworzone - od nowa
zaczynają wirować
i datami obdarzać.

Tak, to blaskiem, to mgłą
spowity ziąbem, ogniem,
wśród przestworzy samotnie
krąży zbłąkany glob




1981
tłum. W. Woroszylski

photo: http://www.slobodnaevropa.org/content/jozef_brodski_godisnjica_rodjenja/2051358.html